Wat te doen bij acute lage rugpijn (spit)?

Indien u acute pijn in de onderrug krijgt; gaat dit vaak tezamen met een dominante mobiliteitsbeperking. U kunt minder goed buigen, opstaan uit diepe posities en omdraaien in bed kan lastig zijn. Deze mobiliteitsbeperking kan het gevolg zijn van functionele veranderingen die het weefsel beïnvloeden of een acute of repetitieve overbelasting van de capaciteit van het weefsel. Afhankelijk van uw activiteiten in uw leven is uw weefsel zich continue aan het aanpassen. ‘Gedwongen’ beweegpatronen vanuit werk, sport en voorkeurshoudingen kunnen leiden tot veranderingen in de flexibiliteit, kracht en omvang van weefsel. Wanneer dit gebeurt bij gewrichtskapsel kan dit ertoe leiden dat het gewricht een functiestoornis ontwikkelt waardoor de mobiliteit afneemt. En als uw fysieke activiteiten significant groter zijn dan de capaciteit van het weefsel dan kan dit leiden tot pijn en een verminderde mobiliteit als gevolg van de (dreigende) weefselschade. Psychologische factoren kunnen tevens lage rugklachten veroorzaken en/of verergeren (Egmond & Schuitemaker, 2009; Hartvigsen et al., 2018; Knezevic et al., 2021; Maher et al., 2017; Morree de, 2014; O’Sullivan et al., 2016; Riezebos, 2002).

Voorheen werd er bij acute aspecifieke lage rugklachten vaak gesproken over spit (in het Engels ‘lumbago’). De term spit werd gebruikt als mensen het gevoel hadden dat de (vaak ernstige) pijn acuut in de lage rug schoot met een kwetsbaar gevoel alsof u ‘door de rug gaat’. De pijnklachten en beperkingen die u vervolgens ervaarde werden toegeschreven aan een verrekking of scheur van het buitenste weefsel van de tussenwervelschijven. Dit kon zowel lokaal in de rug veel pijn veroorzaken, alsmede een uitstralende pijn geven naar de achterzijde van het bekken en dijbeen regio.

Het type weefsel dat beschadigd zou zijn bij spit heeft o.a. als functie om sturing en stabiliteit te geven aan de boven en onderliggende wervellichamen. Indien deze aangedaan is, heeft dit tot gevolg dat de sturing verminderd en u de rug minder goed kunt bewegen met een mobiliteitsbeperking tot gevolg. Tevens werd de hypothese aangehouden dat dit dan tot een kwetsbare plek zou leiden waardoor iemand vaker acute pijn in de lage rug zou gaan ervaren ten gevolge van deze spit. Waarbij de regio steeds gevoeliger zou kunnen worden doordat kleine zenuwuiteinden in het herstellende gebied zouden groeien en er daardoor een intenser pijngevoel ervaren kon worden.

Daar er klinisch niet betrouwbaar kan worden vastgesteld of de schade die gepaard gaat met spit daadwerkelijk aanwezig is, rugklachten het gevolg kunnen zijn van een breed scala aan factoren en het beleid met name wordt bepaald op basis van uw symptomen en ervaren beperkingen is de term spit ondertussen achterhaald. De term acute aspecifieke lage rugklachten is een term die momenteel wordt gehanteerd.

Dit betekent niet dat de pijn in de onderrug niet specifiek onderzocht en behandeld zal worden. Echter zal dit gebeuren op basis van uw ervaren klachten, de wijze waarop uw rug functioneel beweegt en/of beperkt is en de hulpvraag die u heeft.

De onderstaande factoren kunnen op zichzelf, dan wel tezamen het risico verhogen waardoor uw acute pijnklachten in de lage rug zich ontwikkelen tot terugkerende of aanhoudende lage rugklachten. Indien u zich herkent in deze factoren kan het goed zijn dit tijdens uw behandeltraject te benoemen zodat, indien mogelijk, een passende behandeling kan worden ingezet om de kans op een succesvol lange termijn herstel te vergroten (Knezevic et al., 2021).

• Leefstijl (passief, obesitas en roken)
• Psychologische aspecten (weinig sociale steun, angst, depressie en catastroferende gedachten)
• Pijn vermijdend gedrag
• Traumatische blessures
• Beroepsmatige risico’s (zwaar fysiek werk, lage werk tevredenheid en een onveilige werkomgeving)
• Hogere lijdensdruk (hoge pijnniveaus, grote mate van beperking door pijn in de onderrug, gebruik van opiaten)
• Vrouwelijk geslacht
• Genetische factoren
• Ziektewinst

Om herstel van uw acute lage rugklachten te faciliteren zijn er meerdere behandelmogelijkheden. Om acuut de pijn verminderen is het gebruik van ontstekingsremmende pijnstillers effectief, echter dient u dit te overleggen met uw huisarts. Tevens kan er gekozen worden voor spierverslappende medicatie. Er is sterke wetenschappelijke evidentie dat gewrichtsmobilisaties zoals uitgevoerd binnen de manuele therapie, pijn en beperkingen verminderen op korte termijn. Enige evidentie is aanwezig dat massage en bindweefsel behandelingen een kortdurend positief effect hebben. De pijn afname die u hierdoor ervaart is met name het gevolg van pijndempende effecten in het zenuwstelsel en brein en in enige mate als gevolg van biomechanische processen. Tevens is er enige evidentie dat educatie over het natuurlijk beloop en aspecten die een rol spelen bij acute pijn in de onderrug u helpt om zelf het herstelproces in te richten. Denk hierbij aan; tips om te blijven wandelen, houdingen te variëren en het doseren van uw activiteiten gedurende de dag. Er is beperkte evidentie dat specifieke kracht- en coördinatietraining in deze fase nodig is (Bialosky et al., 2018; George et al., 2021; Gianola et al., 2021; O’Sullivan et al., 2016).

Tijdens de eerste dagen dat u acute pijn in de lage rug ervaart staan pijn en mobiliteitsbeperkingen op de voorgrond. Manuele therapie kan in deze fase van de klacht bijdragen omdat mobilisaties primair effectief zijn in het verminderen van pijn en het verbeteren van de gewrichtsmobiliteit. Hierbij kan het zijn dat u tijdens de behandeling gevraagd wordt op de zij te liggen, waarbij de manueel therapeut uw onderrug vastpakt op specifieke posities rond het gewricht en deze gaat bewegen. Omdat er in deze positie weinig belasting staat op de wervelkolom en de bewegingsuitslagen gecontroleerd kunnen worden opgebouwd kan de mobiliteit positief beïnvloed worden zonder dat uw daarbij extra pijn hoeft te ervaren.

De onderrug wordt niet enkel gekenmerkt door de botstructuren en tussenwervelschijven. Een uitgebreide hoeveelheid spiergroepen bevindt zich in de onderrug. Ook al wordt er gesproken over aspecifieke lage rugklachten, het kan ook simpelweg gebeuren dat u een van deze spieren overbelast, verrekt of kneust. In dat geval kunt u last krijgen van een overmatige hoeveelheid spierspanning welke in eerste instantie functioneel en gewenst is, maar bij een afwijkend beloop voor aanhoudende klachten kan zorgen, bijvoorbeeld in de vorm van triggerpoints of taut bands. Specifieke massage en/of fascie technieken kunnen in dat geval bijdragen aan het verminderen van uw pijnklachten in de rug (George et al., 2021; Knezevic et al., 2021).